ХАЛЫҚҚА ТЕГІН МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨМЕК КӨРСЕТУ МАҚСАТЫНДА ҚҰРЫЛҒАН МІНДЕТТІ ӘЛЕУМЕТТІК МЕДИЦИНАЛЫҚ САҚТАНДЫРУ (МӘМС) ЖҮЙЕСІ БОЙЫНША БҮГІНГІ КҮНГЕ ДЕЙІН АУДАН ХАЛҚЫНЫҢ 4330-Ы ДЕНСАУЛЫҚТАРЫН САҚТАНДЫРҒАН. ДЕГЕНМЕН ХАЛЫҚТЫ МӘМС БОЙЫНША МАЗАЛАЙТЫН САУАЛДАРДЫҢ ЛЕГІ ӘЛІДЕ КӨП. СОНЫҢ ІШІНДЕ БАЛАЛАРҒА КӨРСЕТІЛЕТІН ДӘРІГЕРЛІК КЕҢЕС ПЕН МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨМЕК ТУРАЛЫ ОҚЫРМАНДАР САУАЛДАРЫНА МҰҒАЛЖАР АУДАНДЫҚ АУРУХАНАСЫ БАС ДӘРІГЕРІНІҢ ОРЫНБАСАРЫ АЙБЕК СҮГІРОВ ЖАУАП БЕРДІ.
— Балаларға міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жарналарын төлеуім керек пе?
— Жоқ, 18 жасқа дейінгі балалар жеңілдікті санатқа жатады, олар үшін мемлекет МӘМС үшін аударымдар жасайды. Сондықтан медициналық сақтандыру пакетіндегі медициналық көмек балаларға толық көлемде қолжетімді.
— Балаларға арналған стоматологиялық қызметтер МӘМС пакетіне кіре ме және қандай қызметтерді тегін алуға болады?
— 18 жасқа дейінгі балаларға стоматологиялық көмек шұғыл және жоспарлы түрде тегін көрсетіледі. Медициналық сақтандырудың стоматологиялық қызметтер пакетіне тісті жансыздандыру және жұлу, пломба салу, абсцесстерді ашу, пульпит, периодонтитті емдеу, гипоплазия, флюороз кезінде тістің анатомиялық пішінін толық функционалдық қалпына келтіру, еріндер мен тілдердің пластикасы, рентгенография, ортодонтиялық қызметтер кіреді. Сонымен қатар жақ-бет аймағының туа біткен патологиялары және таңдайдың бөлінуі (қасқырдың аузы) болған кезде тегін көмек көрсетіледі. Стоматологиялық көмек алу үшін емханаға да, стоматологиялық клиникаға да жүгіне аласыз. Бұл ретте, стоматологиялық қызмет көрсететін клиника Қордың әлеуетті жеткізушісі болуы тиіс және әлеуетті жеткізушісі тізімінде болуы маңызды. Стоматологиялық қызметтерді жеткізушілердің тізімін қордың https://fms.kz/kz/ zakupki/postavshchiki-kdu-uslug/. сайтынан көруге болады.
— Қандай жағдайларда балалар құрғақ сүт қоспаларымен тегін қамтамасыз етіледі?
— Бір жасқа дейінгі балалар үшін бейімделгіш құрғақ қоспалар тіркелген жеріндегі емханаларда беріледі. Бұл көмекті аналардың барлығы жаппай ала алмайды. Тек қана — емізулі нәрестені асырап алған жағдайда, анасында АИТВ инфекциясының немесе туберкулездің белсенді түрінің, жіті психикалық аурулардың, туа біткен және пайда болған жүрек ақауларының, жүрек-қантамыр жүйесінің декомпенсациясымен ілесе жүретін аурулардың, эндокриндік және аллергиялық аурулардың ауыр түрлері кездескен кезде, балада туа біткен лактаза жеткіліксіздігімен, галактоземиямен, фенилкетонуриямен, «үйеңкі шәрбаты» ауруымен сырқаттанса, тегін сүт қоспаларын ала алады. Сонымен қатар жас ана цитостатикалық, радиоактивті, тиреоидты, психотроптық және есірткі дәрілік препараттар қабылдаса, бірнеше баланың дүниеге келуі және емшек сүтінің жетіспеушілігі болса, әйел күндізгі оқу нысанында оқып немесе стационарда емделіп жүрсе, сүт қоспасымен қамтамасыз етіледі. Ананың жағдайына байланысты оған тек жасанды және аралас тамақтандыру тағайындалуы мүмкін. Дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету тізбесімен толығырақ Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 09 қаңтардағы № ҚР ДСМ-1/2020 бұйрығынан оқып алуға болады.
— Созылмалы аурулары бар балаларға қандай оңалту шаралары қарастырылған?
— Созылмалы аурулары бар балалар мен жасөспірімдер жылына екі-үш рет тұрақты медициналық оңалтудан өте алады. Бұл асқынулардың алдын алу үшін емханаларда динамикалық бақылау кезінде жасалады. Үшінші кезеңді оңалтуды пациенттің ауруына байланысты емхананың медицина қызметкерлерінің жолдамасы бойынша емханаларда, күндізгі және тәулік бойы жұмыс істейтін стационарларда, оңалту орталықтарында және үйдегі стационарларда жүргізеді. 2020 жылы балаларға арналған 58 мың оңалту іс-шаралары жүргізілді, оның жартысынан көбі созылмалы аурулар кезінде өткізілді.
— Спорттық секцияларға жазылмас бұрын ЭКГ, жүрек ультрадыбысын тегін алуға және балаға кардиологтың қорытындысын алуға бола ма?
— Әрине. Ол үшін тіркелген жері бойынша учаскелік дәрігердің, педиатрдың қабылдауына жазылып, консультация кезінде жүгіну себебін көрсету қажет. Дәрігер кардиологқа жолдама береді және ол спортқа қарсы көрсеткіштерді болдырмау үшін қажетті шараларды тағайындайды.
— Қандай жағдайларда балалар дәрігерін үйге шақыруға болады?
— 5 жасқа дейінгі балаларға денсаулық жағдайының кез келген нашарлауы кезінде учаскелік дәрігер үйде қызмет көрсетеді. Ал 5 жастан асқан балаларға үйге шақырған кезде оның шақыру себебіне және баланың жағдайына байланысты алғашқы медициналық — санитариялық көмек маманы-дәрігер, орта медицина қызметкері көмек көрсетеді.
-Жеке клиникаларда жоспарлы егуді тегін алуға бола ма, ол үшін не істеу керек?
— ҚР Үкіметінің 2020 жылғы 24 қыркүйектегі №612 қаулысына сәйкес, инфекциялық ауруларға (туберкулез, гепатит, полиомиелит, көкжөтел, дифтерия және сіреспе, B типті гемофильді инфекция, пневмококкты инфекция, қызылша, қызамық және паротит (свинка) қарсы жоспарлы профилактикалық екпелер — балаларға меншік нысанына қарамастан, тіркелген жеріндегі медициналық ұйымда тегін жүргізіледі. Естеріңізге сала кетейік, Қазақстанда вакцинация жүргізу мерзімі жасына сәйкес Ұлттық егу күнтізбесімен белгіленген.
— Балаларға профилактикалық тексерулерді қаншалықты жиі өткізуі керек?
— Балаларды профилактикалық тексеру жыл сайын — туғаннан бастап кәмелетке толғанға дейін жүргізіледі. Мектепке дейінгі мекемелердің тәрбиеленушілерін, мектеп оқушыларын, орта арнаулы оқу орындарының оқушыларын және 18 жасқа дейінгі студенттерді білім беру ұйымдарындағы көшпелі бригада тексереді. Мектепке дейінгі мекемелерге бармайтын балаларды тексеру емханада немесе отбасылық денсаулық орталығында жүргізіледі. Профилактикалық қарап-тексерулердің жиілігі мен кезеңділігі Қазақстан Республикасы Министрінің 2020 жылғы 15 желтоқсандағы № ҚР ДМС-264/ 2020 «Мектепке дейінгі, мектеп жасындағы балаларды, сондай-ақ техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білім беру ұйымдарының оқушыларын қоса алғанда, халықтың нысаналы топтарына профилактикалық медициналық қарап-тексерулерді жүргізу қағидаларын, көлемі мен кезеңділігін бекіту туралы» бұйрығымен белгіленген.
-Балабақшаға немесе мектепке ресімдеу кезінде медициналық анықтама сатып алу керек пе?
— Жоқ, сатып алудың қажеті жоқ. Балабақшаға немесе мектепке қабылдау үшін медициналық анықтаманы тіркелген жері бойынша емханадан сұратуға болады. Анықтамаға баланың физиологиялық параметрлері, бар аллергиялық реакциялар, созылмалы және бұрын болған инфекциялық аурулар, алынған екпелер, профилактикалық тексерулердің және зертханалық талдаулардың нәтижелері және т.б. енгізіледі. Бала балабақшаға түскеннен кейін картаны балабақшаның медицина қызметкері толтыруды жалғастырады.
— Балаға туа біткен жүрек аномалиясы диагнозы қойылды, оған қандай көмек қажет?
— Туа біткен жүрек кемістігі бар балаларға медициналық көмек диагностикалау мен емдеудің барлық кезеңдерінде тегін көрсетіледі.
Н.ТІЛЕП